ریشه و تاریخ پیدایش تشیع از نگاه آیت‌الله سبحانی

 کتاب «الشیعة فی موکب التاریخ؛ دراسة موضوعیة فی نشأة الشیعة فی ضوء الکتاب و السنة و التاریخ» تألیف حضرت آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی با عنوان «شیعه در گذر تاریخ» با ترجمه عبدالحسین بینش در یک دیباچه و سه فصل منتشر شده است.

 این کتاب با ادله متقن و وافی شیعه را پیروان واقعی علی بن ابی طالب علیه‌السلام و فرقه ناجیه معرفی کرده و چنان‌که از نام کتاب پیداست، در گذر تاریخ به بررسی آن پرداخته است.

حضرت آیت‌الله سبجانی با تألیف کتاب ارزشمند «الشیعة فی موکب التاریخ دراسة موضوعیة فی نشأة الشیعة فی ضوء الکتاب والسنة و التاریخ» به بررسی تاریخ پیدایش مذهب امامیه پرداخته و آن را از دریچه قرآن کریم، روایات و تاریخ بررسی کرده است.

در بخشی از دیباچه این اثر آمده است: «رسول خدا صلی الله علیه و آله در امر رسالت و تثبیت پایه‌های نهضت خویش، رنج بسیار کشید؛ هرچند گردباد سهمگین توطئه دشمنان، همواره بر نهضت و شریعت ایشان محیط بود، اما سنت الهی بر آن بود تا از افول نور خویش جلوگیری کند و آن را از شر مشرکان و منافقان حفظ نماید».


این نوشتار می‌افزاید: «از طرفی امت اسلام نیز پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله مانند همه امت‌ها مشمول سنت ابتلا و آزمایش شد تا نشان دهد که مردم، چگونه اراده و اختیار خود را به کار می‌گیرند و با تمسک به ابزار هدایت، خود را از فتنه‌ها می‌رهانند و کدام یک مدل افتخار امت ناجیه را به گردن می‌آویزند».

ریشه تشیع و تاریخ پیدایش آن، فرض‌های خیالی درباره تاریخ تشیع و شیعه در دوران اموی و عباسی سه فصل این کتاب را تشکیل می‌دهد که عنوان‌های شیعه در دوران بنی‌امیه با دو تیتر اصلی «نامه امام حسین علیه‌السلام به معاویه» و «بیانیه معاویه به کار گزارانش» و نیز شیعه در دوران خلافت بنی‌عباس از مطالب مهم فصل سوم این کتاب یعنی «شیعه در دوران اموی و عباسی» است.

در فصل نخست این اثر و ذیل عنوان «سخنان رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره شیعه» می‌خوانیم: «مغازلی به سند خویش از انس بن مالک روایت کرده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «از امت من هفتاد هزار تن بدون حساب به بهشت وارد می‌شوند». آن‌گاه رو به علی کرد و گفت: «آنان شیعیان تو هستند و تو امام آنان هستی».

همچنین در بخش دیگری از این عنوان آمده است: «ابن مردویه از علی علیه‌السلام نقل کرده است که رسول خدا به من فرمود: «آیا قول خدای را نشنیده‌ای که می‌گوید کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند بهترین مردم هستند. اینان تو و شیعیان تو هستید و وعده‌گاه من و شما بر سر حوض است. وقتی که امت‌ها برای پس دادن حساب بیایند، شما رو سفیدید».

در فصل دوم این اثر نیز که با عنوان «فرض‌های خیالی درباره تاریخ تشیع» تدوین شده است، هفت فرضیه شیعه و روز سقیفه، تشیع ساخته عبدالله بن سبأ، تشیع خاستگاه یا رنگ ایرانی دارد، شیعه و روز جمل، شیعه و جنگ صفین، شیعه و آل بویه، شیعه و صفویان نقد و بررسی می‌شود.

گفتنی است، کتاب شیعه در گذر تاریخ در قطع رقعی، ۱۷۲ صفحه، شمارگان ۵۰۰۰ نسخه و به قیمت دو هزار و ششصد تومان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر منتشر شده است.